Εμάς ακριβώς αυτός ήταν και ο στόχος μας μέσα από το ταξίδι της συνηγορίας . Να βρούμε όλα αυτά τα εργαλεία και τους τρόπους που θα μας κρατήσουν χορτάτους για μια ζωή.
Το να είσαι στη μετάβαση για την ενηλικίωσή σου, ή μόλις να έχεις κλείσει τα 18, ήδη αποτελεί ένα μεγάλο βήμα. Πόσο μάλλον όταν είσαι πρόσφυγας. Η εφηβεία και η πρώιμη ενηλικίωση είναι φάσεις με πολλές αλλαγές σε ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο και εκτεταμένες εξερευνήσεις ταυτότητας. Εξαιτίας των προκλήσεων και δυσκολιών που έχουν αντιμετωπίσει τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες στην χώρα καταγωγής, κατά το ταξίδι τους αλλά και στην Ελλάδα, πολύ συχνά δεν είχαν τις ευκαιρίες να αναπτύξουν με συστηματικό τρόπο βασικές δεξιότητες, όπως η αποδοχή ευθύνης του εαυτού, η λήψη αποφάσεων και η σταδιακή μετάβαση στην οικονομική ανεξαρτησία. Συνήθως δίνεται έμφαση στην κάλυψη των βασικών αναγκών προστασίας και στέγασης των παιδιών, και λιγότερη προσοχή στην ενδυνάμωση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ασυνόδευτους ανήλικους που βρίσκονται στη χώρα μας, καθώς γνωρίζουμε ότι πάνω από 80% είναι έφηβοι άνω των 16 ετών. Αυτό το κενό χρειάζεται να καλυφθεί. Η ενδυνάμωση όλων των έφηβων και νέων, ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής, φύλου, θρησκείας και γλώσσας είναι απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να λάβουν αυτά που δικαιούνται.
Ενδυνάμωση σημαίνει να αρθρώσεις το πρόβλημα και να συνηγορήσεις υπέρ όχι μόνο του εαυτού σου αλλά όλων.
Αυτή η ιστορία αφηγείται το ταξίδι μιας ομάδας 25 έφηβων και νέων προσφύγων που ξεκίνησαν από εργαστήρια και έφτασαν να συνομιλούν με θεσμικoύς φορείς της Ελλάδας.
Το πλαίσιο ήταν οι δράσεις συνηγορίας και παρέμβασης του προγράμματος «Πρόσβαση». Από την έναρξη της υλοποίησης του έργου, καταγράφονταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ασυνόδευτοι έφηβοι/νέοι, κυρίως ως προς την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας. Στόχος ήταν να πραγματοποιηθούν διμερείς συναντήσεις, επιστολές και άλλες δράσεις συνηγορίας, με τη συμμετοχή των εφήβων/νέων, όπου αυτό ήταν εφικτό, ώστε να έχουν ενεργό ρόλο στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Επιπλέον, οι έφηβοι/νέοι, είχαν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε εργαστήρια συνηγορίας και παρέμβασης.
Τα εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν ήταν 5. Σε όλα αναδείχθηκαν σημαντικά ζητήματα.
Οι συμμετέχοντες/ουσες ανακάλυψαν μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων τι σημαίνει συνηγορία και γιατί είναι σημαντικό να συνηγορούμε για τον εαυτό μας και να προασπιζόμαστε τα δικαιώματά μας. Αναγνώρισαν ως κύρια προβλήματα την έλλειψη βασικών εγγράφων για την ένταξη στην αγορά εργασίας, την έλλειψη ενός υποστηρικτικού πλαισίου εκπαίδευσης, διαφόρων ειδών διακρίσεις και τόνισαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με την έλλειψη εργασιακής εμπειρίας την ίδια στιγμή που δεν υπάρχουν προγράμματα για πρακτική άσκηση. Ανέδειξαν προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά την ενηλικίωση τους. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν στην έλλειψη γλωσσικών δεξιοτήτων καθώς και στην έλλειψη ενός συστήματος εκμάθησης της ελληνικής που θα μπορούσαν και οι ίδιοι/ες να υποστηρίξουν, στη δυσκολία εύρεσης εργασίας καθώς και στο ότι δεν υπάρχουν υπηρεσίες που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ανεργίας. Μεγάλη έμφαση δόθηκε επίσης στη δυσκολία μετάβασης από ένα πλήρως υποστηρικτικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκονται ως ανήλικοι/ες σε ένα πλαίσιο χωρίς καμία υποστήριξη, στο οποίο θα
βρίσκονται μόλις ενηλικιωθούν. Τέλος, αναφέρθηκαν στη δυσκολία απόκτησης νομιμοποιητικών εγγράφων, καθώς και στην εύρεση σταθερής κατοικίας.
Μετά την ολοκλήρωση αυτών των εργαστηρίων, οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν 4 συναντήσεις. Οι ζυμώσεις και οι προβληματισμοί που κατέγραψε η ομάδα των 25 προχώρησε στο επόμενο βήμα και ο διάλογος άνοιξε.
Τον Ιούνιο του 2021 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή συνάντηση ομάδας έφηβων και νέων από την ομάδα των 25 με εκπροσώπους το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου.
Τον Οκτώβριο του 2021, και πάλι διαδικτυακά, μέλη της ομάδα των 25 συνομίλησε με την Συνήγορο του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ενώ τον Νοέμβριο συνάντησαν δια ζώσης την υπεύθυνη προγράμματος υποτροφιών για πρόσφυγες του Αμερικάνικου Κολλεγίου της Ελλάδας, Deree.
Τέλος, τον Οκτώβριο, 7 έφηβοι/ες και νέοι/ες από την ομάδα συνέταξαν και υπέγραψαν επιστολή την οποία έλαβε η προϊστάμενη του Αυτοτελούς Τμήματος Συντονισμού και Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης Προσφύγων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τα όσα αναφέρονταν στην επιστολή συζητήθηκαν σε μια στοχευμένη δια ζώσης συνάντηση με εκπροσώπους του Δικτύου για τα Δικαιώματα του παιδιού και της IRC Hellas.
Ο διάλογος άνοιξε και η ελπίδα φώτισε ξανά. Το ουσιαστικό μοίρασμα δημιουργεί μια γέφυρα επικοινωνίας με προοπτική επίλυσης σημαντικών ζητημάτων και το μέλλον φαντάζει πιο αισιόδοξο.
